กระบวนทัศน์นิเทศศาสตร์ในศตวรรษที่ 21
..............................................................
วิชานิเทศศาสตร์ในยุคศตวรรษที่ 21 ควรจะเป็นมากกว่ากว่าวิชาที่สอนเรื่อง "การสื่อสาร" การทำความเข้าใจเรื่องกระบวนการสื่อสาร วิธีการสื่อสาร ให้เกิดความชำนาญ เชี่ยวชาญ เพื่อนำไปแสวงหาประโยชน์ในรูปทรัพย์สินเงินทอง ตำแหน่ง อำนาจหน้าที่ ความสำเร็จ และความสุขส่วนตัว
แต่ควรจะพัฒนากระบวนทัศน์ 3 กระบวนทัศน์หลัก ได้แก่
1. กระบวนทัศน์ในการมีอยู่ของวิชานิเทศศาสตร์ (Science Being Approach) เป็นการตั้งคำถามกับตนเองว่า เรามีศาสตร์ว่าด้วยนิเทศศาสตร์เกิดขึ้นมาทำไมบนโลกนี้ มันมีความเชื่อมโยงสัมพันธ์กับศาสตร์อื่น ๆ อย่างไร มันมีคุณค่าต่อมนุษยชาติอย่างไร
วิชานิเทศศาสตร์ควรมีความคิดเชื่อมโยงสัมพันธ์กับสภาพแวดล้อม ทั้ง 5 มิติ ได้แก่ (1) มิติทางเศรษฐกิจ (2) มิติทางการเมือง (3) มิติทางสังคม (4) มิติทางวัฒนธรรม และ (5) มิติทางทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
เพื่อรับรู้ ตระหนัก มีส่วนร่วมรับผิดชอบ มีส่วนร่วมดำเนินการ มีส่วนร่วมผูกพันตนกับสภาพแวดล้อมนั้น และช่วยกันหาทางแก้ไขปัญหา สร้างสรรค์ พัฒนา ให้สิ่งเหล่านั้นดีขึ้น ทำให้ชีวิตมนุษย์มีคุณภาพชีวิตดีขึ้น มีคุณค่ามากขึ้น
นักนิเทศศาสตร์ควรคิดได้ว่า การเปิดเครื่องปรับอากาศหรือการสตาร์ทรถยนต์เปิดแอร์นอนเล่นเพียงชั่วโมงเดียว สามารถทำให้น้ำแข็งที่ขั้วโลกเหนือละลายได้
2. กระบวนทัศน์ว่าด้วยวิธีการสร้างสรรค์พัฒนาความคิดและความเชี่ยวชาญของมนุษย์ (Human Being Approach) เพื่อนำไปใช้ในการพัฒนาเชิงรูปธรรมของประเด็นทางเศรษฐกิจ การเมือง สังคม วัฒนธรรม ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
โดยนัยนี้ การสื่อสารควรมีจุดมุ่งหมายครอบคลุมไปถึงเรื่อง "นวัตกรรมด้านการสื่อสาร" ทั้งด้านการสร้างสรรค์ (creation) การออกแบบ (design) การพัฒนา (developing) การประยุกต์ใช้ (apply) การปรับปรุงแก้ไข (improvement) การสร้างสรรค์ใหม่ (re-creation) เพื่อให้ระบบเศรษฐกิจ การเมือง สังคม วัฒนธรรม ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเจริญรุ่งเรืองยิ่งขึ้น
มิติในการพัฒนาดังกล่าวนี้ ควรมองให้ครบทั้ง 3 ระดับ ได้แก่ ระดับตนเอง ระดับองค์กร และระดับสังคม
3. กระบวนทัศน์ทางเทคโนโลยี (Technological Approach) วิชานิเทศศาสตร์ ต้องอาศัยเทคโนโลยีการสื่อสารเป็นเครื่องมือสำคัญในการสร้างสรรค์ ออกแบบ พัฒนา ประยุกต์ใช้ ปรับปรุงแก้ไข สร้างสรรค์ใหม่ สร้างนวัตกรรมได้
ผู้เรียนทุกคนจึงควรศึกษาให้รู้จัก รู้จักใช้ รู้เท่าทัน ออกแบบพัฒนาระบบได้ เทคโนโลยีการสื่อสารเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย ผู้เรียนจึงต้องรู้ให้เท่ารู้ให้ทัน หากพูดถึงยุคปัจจุบันเราคงต้องเรียนรู้ เทคโนโลยีการสื่อสารดิจิทัล (Digital Communication) เทคโนโลยีการสื่อสารแบบมัลติสกรีน (Multi-screen) เทคโนโลยีการสื่อสารผ่านจอโทรศัทพ์สมาร์ทโฟน (Smart device) แอพพลิเคชั่น (Application) โซเชียลมีเดีย (Social media) การหลอมรวมสื่อ (Convergence media) การบูรณาการสื่อ (Integration of media) และยังหมายรวมไปถึงระบบ Bar code ระบบ QR code ระบบ Tracking system ระบบ Logistic ที่นักนิเทศศาสตร์ควรรู้จักและใช้ให้เป็น
.........
นักนิเทศศาสตร์ ครูอาจารย์ นิสิต นักศึกษา อย่ามัวสนุกอยู่ในกรอบอันจำกัดทางทฤษฎีเท่าที่มีอยู่ แต่ควรมองหาทางออกจากทฤษฎีที่หลากหลาย ประสบการณ์อันกว้างขวาง โดยเฉพาะ "การสร้างสรรค์ใหม่" และ "การจินตนาการใหม่" ที่ไร้กรอบจำกัด ปราศจากความเคร่งครัดเรื่องระเบียบวิธี
อย่ามัวสนุกอยู่ในกรอบอันจำกัด อย่ามัวทำตัวเป็นหนูถีบจักร ซึ่งคุณจะไม่มีวันเดินทางไปถึงจุดหมายปลายทางอันไกลโพ้น
อย่ามัวแข่งมอเตอร์ไซค์ไต่ถัง ที่แม้คุณจะมีประสบการณ์ยาวนานเพียงใด มีทักษะความชำนาญมากเพียงใด แต่คุณก็ไม่มีวันปีนป่ายไปถึงยอดเขาเอฟเวอร์เรสท์ (เป็นเพียงคำอุปมา มิได้มีเจตนาดูหมิ่นอาชีพ)
ดร.ณัฐฐ์วัฒน์ สุทธิโยธิน
12 ธันวาคม 2559
9.59 น.
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น